Okee.
Er is een fototentoonstelling onder de noemer ‘“the best of times, the worst of times”.
Er zijn heel veel mensen die het meer dan zat zijn dat er niet serieus en vanuit gelijkwaardigheid naar hen geluisterd wordt.
Er is een tegenbeweging die bang is dat verworven privileges gevaar lopen.
Er is een beweging die het begrip ‘cancel culture’ opnieuw introduceert.
Er zijn heel veel mensen die vinden dat je van kunst af moet blijven.
Er zijn ook heel veel mensen die nog steeds of steeds meer moeite hebben met conceptuele kunst.
En er is een marketingmeneer met -tig jaar ervaring in de reclame, iemand wiens dagelijks brood verdiend wordt met het signaleren van trends en het inspelen op tijdgeest en emoties.
Die meneer wordt gepresenteerd als fotograaf. Hij verzint een verhaal bij een verder niet heel interessant werk. Ik vermoed dat het verhaal er eerder was dan het werk. Het enige interessante aan dat werk is de manier waarop hij het presenteert: skaters die verder nergens iets mee te maken hebben worden ingezet als figuranten en medeplichtig gemaakt aan het verminken van afbeeldingen van gezichten. Gezichten die helemaal niet bij bestaande mensen horen: alle foto’s zijn met de computer en een algoritme samengesteld uit een verzameling foto’s van internet. De maker houdt bij hoog en laag vol dat het helemaal niet de bedoeling was dat de gezichten er als vrouwelijk uit zouden zien: hij heeft wel degelijk ook mannelijke voorbeelden in zijn computerberekeningen gestopt.
Dat zal misschien best. De vraag zou dan ook kunnen zijn: waarom blijven er dan toch voornamelijk vrouwelijk ogende gezichten over? Wat bepaalt of een gezicht als vrouwelijk of mannelijk bestempeld wordt? Waarom zijn het vooral vrouwen die aan zichzelf laten sleutelen en is dat erg? Waarom wel of niet?
De meneer houdt ook bij hoog en bij laag vol dat hij niet had voorzien dat het werk op deze manier zoveel ophef zou veroorzaken.
Dat vind ik moeilijk te geloven.
En eigenlijk was het werk ook alle ophef niet waard. Lieve mensen die er zo boos over werden: had even verder gekeken. Een meneer die al bijna zijn halve leven heeft besteed aan het inspelen op allerlei emoties en trends, weet heus wat hij doet en wat het effect kan zijn.
Dat hij zijn kans schoon zag om een hoop ophef te veroorzaken is hem nauwelijks aan te rekenen: opportunisme is zijn werk. Dat is in dit geval bijzonder geslaagd, met dank aan iedereen die er moord en brand over schreeuwde. Het is alleen jammer dat de ophef een heel andere discussie opriep dan degene die volgens het persbericht bedoeld was.
Voor het bereiken van acceptatie, gelijkwaardigheid en wat al dies meer zij was het beter geweest als niemand met een woord over dit werk had gerept. Althans: niet op deze monddodende manier.
Als de enige boycot die van de skaters geweest was: ‘Nah nee. Dit materiaal rolt niet zo lekker.’
De reden dat de foto’s eruit zien als vrouwenportretten is heel simpel: Het zijn vooral vrouwen die ‘aangemoedigd’ worden om veel werk van het modificeren van hun uiterlijk te maken.
Lees bijvoorbeeld de column van Rinske van de Goor in de Volkskrant van 20 september 2020*.
De installatie tijdens BredaPhoto was bedoeld om het bewust vervormde instagram image (letterlijk) uit te vergroten. Door skaters over deze afbeeldingen te later rijden zouden de afbeeldingen worden uitgewist. Die handeling zou verwijzen naar de vluchtigheid van een foto op social media.
Er is weinig fantasie voor nodig om in te zien dat deze instalatie onder anderen de misogyne atmosfeer die op sociale media leeft, wil bevragen.
Helaas waren de vermeende critici niet bereid om zo ver te kijken.
Ik zeg ‘vermeend’ omdat de aanklagers nooit hebben willen luisteren naar de uitleg van de maker, noch naar de motivering van de organisatie van het festival. Het feit dat de directeur van BredaPhoto een vrouw is, had al een bel kunnen doen rinkelen, dacht ik. Men wilde niet in gesprek gaan, het ene moment werd door de critici als reden opgevoerd dat men niet in het openbaar in gesprek wilde gaan, want men meende dat ze op die manier gebruikt werden om het festival te promoten. Op een ander moment was her excuus van de critici dat ze ‘iets’ te verliezen hadden. Ze kwamen uiteindelijk niet verder dan via internet te eisen dat de organisatie de opvatting van de critici letterlijk over zou nemen, alsof hun indruk de enig mogelijke duiding is die aan het werk gegeven kan worden. Natuurlijk ben ik nog steeds erg benieuwd naar de critici: Wie zijn ze en wat zagen ze? Was het echt hun bedoeling om het festival aan te tasten, of groeide het boven hun hoofd?
Wellicht is hier geen sprake van cancel-cultuur. Misschien is het veel erger.
Het voelt als een mix van terreur en een verkrachters mentaliteit.
*https://www.volkskrant.nl/a-b0fa54be
Meisje (16): ‘Kom ik al in aanmerking voor schaamlipverkleining?’
Ja natuurlijk: er moet een dialoog zijn. En ja, die werd bruut en volstrekt over the top afgekapt door mensen uit de ‘cancel culture’ hoek. Neemt niet weg dat ik grote twijfels heb bij de integere bedoelingen van de maker. Boven zijn hoofd gegroeid? Misschien. Maar het verhaal van cosmetische toestanden aan de kaak willen stellen is me te dun voor iemand van zijn kaliber op marketinggebied.
Hoe dan ook: de discussie gaat nu over van alles en nog wat en polariseert alleen maar verder.