door Hanneke van Dongen

Intro In Situ staat zoals vele kleinere podia op het punt wegbezuinigd te worden. Als de gesprekken met de gemeente niets opleveren, valt per 1 januari het doek. Daarmee zou Maastricht een unieke kans vergooien om jong talent op hoog niveau een platform te geven waarop vrij geëxperimenteerd kan worden voor publiek. Hieronder een verslag van een voorstelling, afgelopen week.

De tekst op de website van Intro In Situ zegt over de (gratis) voorstelling dat ene Lieneke Pisters, afgestudeerd aan het Koninklijk conservatorium in Den Haag en naast performer ook fitnesstrainer, samen met een drummer een performance zal geven met als thema ‘burnout’. Op de website staat het natuurlijk veel mooier omschreven en misschien is dat jammer. De werkelijkheid, de performance zelf, blijkt zoveel directer dan omtrekkende woorden als “verschillende ritmes, diepten, kleuren, tempi en arrangementen” waardoor “het publiek ervaart wat intensiteit is”.

Lieneke Pisters en drummer Maximilian Hilpert delen de vloer met een staande boksbal, waarvan het boksgedeelte de vorm heeft van een kruising tussen Darth Vader en een Egyptische sphinx. Hoofd, torso en een stukje heupen, de heupen nét niet te hoog om tegen te trappen. Lieneke heeft scheenbeschermers en bokshandschoenen aan en kijkt naar de bokspop. De drummer start een kalm ritme. Boven de speelvloer knippert een lichtbalk, met wisselende teksten. Alle teksten komen regelmatig voorbij op social media en in motiverende Ted-talks.

Lieneke begint tegen de pop te kickboksen, in het ritme dat de drummer aangeeft. De teksten veranderen op hetzelfde ritme. Pok. Pok. Pof… Pok. Pok. Pof. Vuist, vuist, voet… Vuist, vuist, voet. “Mistakes are proof that you are trying”. Pok. Pok. Pof. “Do something today that your future self will thank you for” Pok, pok, pof. “Nothing worth having comes easy”. Pok. Pok. Pof. Na een minuut of tien begint de inspanning zichtbaar te worden bij Lieneke. Haar blouse plakt aan haar buik en rug. Het tempo wordt opgevoerd en ze gaat er in mee. Het publiek wordt stiller.

Nog tien minuten, de drummer vertrekt geen spier terwijl Lieneke vecht, tegen de pop en haar fysieke grenzen. De teksten boven de vloer krijgen een andere lading. “Work until your idols become your rivals”. Pokpokpof… Pokpofpok.. “Do one thing every day that scares you” PofpofpofPOK. De drummer stopt en legt zijn stokken weg. Hij vertrekt nog steeds geen spier en loopt langs Lieneke terwijl hij wat water drinkt. Ziet hij haar wel? Lieneke trapt nog eens en laat haar armen zakken. Hervat haar moed en stort zich weer op de pop. Pok. Pok. Pof.

Lieneke trekt haar bokshandschoenen uit en pakt de microfoon. Zonder eerst op adem te komen begint ze te vertellen over haar burnout, in 2013. Ze vertelt over de intense vermoeidheid, die elke dag al begon bij het opstaan. Hoe haar lijf niet uit bed wilde, terwijl ze toch een sportvrouw was en alles wat ze deed, haar werk, haar studie én het sporten, erg graag deed. In de zaal knikken mensen. Lieneke neemt de microfoon en stelt indringende vragen aan mensen uit het publiek: “Heb jij wel eens een burnout gehad? Hoe voelde dat? Waardoor ben je er weer uit gekomen?”

Er blijken weinig mensen te zijn die niet minstens bijna of zijdelings te maken hebben gehad met de gevolgen van de maatschappelijke druk om te presteren. Niemand zit hier zonder verhaal. En iedereen begrijpt: “Dit is niet normaal. Dit zou niet normaal moeten zijn”. Een maatschappelijk thema wordt als linkse directe binnengemept. Zonder franje, zonder grote dure lichtshow, zonder decoratieve toeters en bellen. Na afloop volgt een vraaggesprek tussen de spelers en het publiek. Wat kan er beter? Wat is nog onduidelijk? Hoe kunnen we ons verhaal sterker overbrengen op het publiek? Het publiek geeft feedback, kritisch en opbouwend. Zo ontstaan mooie dingen.

Voorstellingen kunnen niet zonder publiek. Kunst kan niet zonder plekken waar makers en publiek in een pril stadium de ruimte hebben om de dialoog aan te gaan.

NB: Op de website van Intro In Situ staat een link naar een petitie voor het behoud van bewezen podiumkunsten. Deze petitie gaat over álle kleinere podia die momenteel in zwaar weer verkeren vanwege de maatregelen van Halbe Zijlstra.