door Hanneke van Dongen

Vergeleken met de editie van 2015 valt bij binnenkomst in de decorfabriek aan de Meerssenerweg één ding meteen op: rust. En gelukkig geen geforceerd thema dit jaar. De vloerindeling van de jaarlijkse beurs voor toegepaste kunst blijkt aangepast, een aangename keuze. Zo blijft er zelfs ruimte voor een paar grote schommels, waar dankbaar gebruik van gemaakt wordt.

Design is gemaakt om te gebruiken en/of aan te raken. Er was genoeg te voelen, met het werk van Anke Huyben als uitschieter richting (conceptuele) kunst. Met haar werk Multiple Pink lijkt ze een wat vreemde eend in de bijt van de DesignDay. Het kaartje bij haar werk zegt: ‘works about quivering bodies, shown in sculptures made out of a fabric in a caricatural colour of pink’. Het karikaturale roze geeft de associatie met een witte huid die iets te gretig in de zon heeft gelegen. Samen met de suggestieve vormen levert het werk een combinatie van gêne en nieuwsgierigheid op, waarbij de herinnering aan kinderknuffels het wint van aangeleerde preutsheid. In een andere setting zou het werk onaangeroerd blijven liggen, hier nodigt het uit om over de gêne heen te stappen en aan te raken.

Bij het meubilair is aanraking evident. Opvallend zijn de stoelen van Paul Salet. Salet vertelt hoe hij bestaande zware eiken stoelen koopt bij kringloopwinkels en deze bewerkt tot ze volledig getransformeerd zijn tot ranke objecten die er bijna te fragiel uitzien om nog op te zitten. Salet komt uit een familie van meubelmakers, zijn grootvader maakte het type stoelen dat hij nu een nieuw leven geeft. Ernaar kijken werkt hetzelfde als bij de plaatjes als van de heks en de jonge vrouw waarbij je twee dingen kunt zien, afhankelijk van hoe je kijkt. Ineens zie je in gedachten de oorspronkelijke stoel, om de nieuwe zitsculptuur heen en wordt het natuurlijk bij elke stoel zoeken naar de geest ervan. En er gewoon op zitten kan ook nog.

Fiftytables heeft er dit jaar voor gekozen één lijn uit hun verschillende series tafels mee te nemen naar de DesignDay. Fiftytables is een familiebedrijf. Vader Hans Wisselink is samen met zoon Ewout en dochter Marielle verantwoordelijk voor een gevarieerd aanbod aan tafels in mooie houtsoorten van hoge kwaliteit met één basisgedachte: in de online winkel zijn altijd exact vijftig verschillende tafels te zien. Zodra er een tafel verkocht is, komt er een nieuwe voor in de plaats. De combinatie van een ambachtelijke werkwijze met nieuwe digitale technieken levert veel mogelijkheden en verrassende ontwerpen op.

Arnout Visser van Atelier Arnout Visser vertelt enthousiast over het maakproces van zijn lampen die aan paddenstoelen doen denken maar eerder gebaseerd zijn op organische vormen. Visser zoekt de grenzen van het (on)mogelijke op, onder meer in de grootte. De grootste lamp is manshoog, de staander is uit één stuk geblazen en dat is geen sinecure. Doordat het glas een eigen wil heeft tijdens het smelten en vormen, is elke lamp uniek en ook voor Visser zelf een verrassing. Gaat het nooit mis onderweg? Visser: “Zelden. Ik werk al zo lang met glas dat ik niet meer na hoef te denken over het proces: dat beheers ik inmiddels als vanzelf. Dat geeft me de ruimte om in alle vrijheid te spelen met het materiaal, zonder afgeleid te worden door technische obstakels.”

Voor het eerst op de DesignDay: Sigebert. Rob Meggelaars maakte ruim een jaar geleden een grote switch in zijn leven. Hij stopte met zijn werk in de techniek als ontwikkelaar van vleesverwerkende machines en begon een eigen bedrijf op het gebied waar zijn passie lag: meubels maken. De ontwerpen van Sigebert stralen eenvoud en rust uit, niet alleen door de zachte ontwerpen met veel ronde vormen maar ook door de keuze van de gebruikte kleuren. Sigebert maakt waar mogelijk gebruik van bijvoorbeeld het hout van oude Bruynzeelkasten, waardoor de ongeverfde delen van de meubels elk een andere uitstraling hebben. De kleurkeuze van de geverfde delen is deels gebaseerd op de oorspronkelijke kleuren van de meubels.

Elleke de Vries staat tot haar eigen verbazing dit jaar niet als nieuweling tussen de Jonge Honden die voor het eerst een stuk vloer tot hun beschikking hebben gekregen. Kort voor de DesignDay kreeg ze een mail: je krijgt geen plaats bij de Jonge Honden. Elleke wilde al verontwaardigd gaan reageren: alle voorbereidingen waren al gemaakt! Maar er volgde meteen een nieuwe mail: ze was genomineerd voor de Made For Maastricht Design Award en kreeg daarom een stuk beursvloer tussen de designers die al langer een beroepspraktijk hebben. Elleke kreeg de nominatie voor haar ontwerp van een ingenieuze nestkast voor stadsduiven. De nestkasten kunnen bevestigd worden waar duivenoverlast is en aan de achterkant geopend, zodat bevruchte eitjes vervangen kunnen worden door nep-eieren. Elleke: “Duiven afschieten of anderszins uitroeien heeft een averechts effect: de duiven raken in paniek en gaan zich extra voortplanten om de slachtoffers te vervangen. Met mijn nestkasten hebben ze niets in de gaten en daalt de duivenpopulatie geleidelijk, zonder onnodige stress en de gevolgen daarvan.”

En er was natuurlijk veel meer te zien. Niet alleen op meubel- en innovatief gebied. Er leken dit jaar minder ontwerpers van woningdecoratie en accessoires te zijn. Maria Hees doet in het piepklein wat Arnout Visser in het heel groot doet, met haar fragiele sieraden van geblazen, verzilverd en gezandstraald glas. Monika Assem van Macharten is gespecialiseerd in leerbewerking en won met haar tassen al diverse prijzen en zelfs een plek in het museum van toegepaste kunst in Frankfurt.

Marc Drummen maakt lichtobjecten en ziet mij worstelen om een van zijn lampen op de foto te krijgen: een rond object van ettelijke staafjes met een wiskundige basis om een perfecte ronding te krijgen. “Net zoals bij een voetbal”, zegt Marc, alsof daarmee alles verklaard is. De staafjes worden met elkaar verbonden door kleine sterretjes met een led-lampjes erin. Een planeet met sterren aan boord. Het ingenieuze lichtobject van Drummen blijkt niet te fotograferen met het drukke plafond van de decorfabriek op de achtergrond. Maar dat geeft niet. We stellen ons al pratend even voor hoe de lamp eruit zou zien in een ruimte met heel hoog plafond, tegen bijvoorbeeld een donkerblauwe achtergrond. Prachtig.

Over het algemeen zijn alle aanwezige ontwerpers overduidelijk bezig met hun vak: toegepaste kunst. Dit jaar stonden er ook enkele deelnemers waarbij de getoonde producten wel toegepast zijn, maar beslist geen kunst. Grezzo bijvoorbeeld: een mooi product qua materiaal maar de handtekening van de ontwerper is niet terug te vinden. De website vertelt dat de klant eigen ontwerpen en tekeningen kan aandragen. Dat is leuk, maar met design heeft het weinig te maken. Ook bij de op intensief gebruik gemaakte statafels/biertafels ‘met praktische haken voor jassen en paraplu’s’ lijkt een andere doelgroep bedoeld dan de bezoeker van de DesignDays. Het gevoel even in een verdwaalde hoek van de horecabeurs verzeild te zijn geraakt zal niet de bedoeling zijn?

Design Day Maastricht (27 t/m 29 mei 2016)

(foto’s: Hanneke van Dongen)